258

ضلالت هرگز ابتدایی نیست، ضلالت، کیفری است و ضلالت، امر وجودی نیست، امر عدمی است؛ یعنی خدا شخص را به حال خودش رها می‌کند ...

«یُضلل» به خدا اسناد داده می‌شود؛ معنای آن این نیست که ـ معاذ الله ـ خدا کسی را بیراهه می‌برد و ضلالت ابتدایی هم ندارد که خدا ابتدائاً کسی را گمراه کند.

ضلالت الّا و لابد کیفری است؛ یعنی اگر کسی «نبذ ... کتاب الله وراء ظهورهم» (1) گرفتار ضلالت می‌شود و معنای ضلالت هم این نیست که یک تاریکی را خدا به اینها می‌دهد؛ بلکه فیض خود را از اینها می‌گیرد.

در اول سوره مبارکه «فاطر» گذشت که «ما یَفْتَحِ اللّهُ لِلنّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِکَ لَها وَ ما یُمْسِکْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ» (2).

یا درِ رحمت را باز می‌کند یا باز نمی‌کند، نه اینکه چیزی به عنوان ضلالت دامنگیر کسی کند، این ‌طور نیست؛ یا می‌دهد یا نمی‌دهد، وقتی که نداد، شخص به حال خودش رها می‌شود، وقتی به حال خودش رها شد، نه علمی دارد که مشکلات خود را حل کند، نه قدرتی دارد که از دشواری ها برهد.

درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/جلسه 23 تفسیر سوره مبارکه «زمر»، آیات 23 الی 26

پی نوشت ها:

1- سوره بقره، آیه101

2- سوره فاطر، آیه 2

متن کامل جلسه

صوت کامل جلسه

مطلب مرتبط قبلی:

چگونه قرآن موجب افزایش گمراهی می شود؟